Kalbin ana damarı olan aortdaki yapılan işleme aort kapak ameliyatı denir. Kapağın daralması (stenoz) ya da sızdırması (yetmezlik) durumlarında yapılır. Açık kalp cerrahisi ile veya daha az invaziv yöntemlerle (TAVI gibi) gerçekleştirilebilir. Hastanın durumuna göre protez kapak metal veya doku malzemeden seçilir. Kalp fonksiyonlarını iyileştirmek ve yaşam kalitesini artırmak için hayati öneme sahiptir.
Aort Kapak Ameliyatı Hangi Durumlarda Uygulanır?
Daralması durumunda, kanın sol ventrikülden aorta geçişi zorlaşır ve bu durum kalbin daha fazla çalışmasına neden olur. Şiddetli stenoz vakalarında kalp yetersizliğine, göğüs ağrısına ve bayılma hissine yol açabilir. Doğru şekilde kapanmadığında, kan aortadan kalbe geri sızabilir. Bu durum, kalbin daha fazla kan pompalamasını gerektirir ve zamanla yetmezliğe yol açabilir. Endokardit kalp kapakçığının enfeksiyonudur. Dokuya zarar verebilir ve hem fonksiyon bozukluğuna hem de yetmezliğe neden olabilir. Yaşlanma ile birlikte aort kapağında kireçlenme olabilir. Bu da normal fonksiyonunu bozabilir.
Bazı insanlar, doğuştan anormalitelerle doğarlar. İlerleyen yaşlarda ameliyat gerektirebilir. Aort ile ilişkili damarın anormal genişlemesi veya yırtılması da işlevini bozup ameliyat gerektirebilir. Aort kapak ameliyatı açık kalp cerrahisi ile veya daha az invaziv yöntemlerle yapılır. Ameliyatın yöntemi, hastalığın ciddiyetine, hastanın semptomlarına, yaşına ve genel sağlık durumuna bağlı olarak belirlenir. Doktorlar, ameliyatın riskleri ve faydalarını değerlendirerek planı belirlerler.
Aort Kapak Ameliyatı Aşamaları
Hastanın tıbbi geçmişi, semptomları ve yaşam kalitesini etkileyen faktörler incelenir. Ekokardiyogram, koroner anjiyogram, bilgisayarlı tomografi gibi testler yapılır. Anestezi ekibi hastayı ameliyata hazırlar ve anesteziye yönelik riskler değerlendirilir. Hastaya ameliyat öncesinde ne yapması gerektiği (örneğin, yemek, içmek ve ilaç kullanımı ile ilgili talimatlar) anlatılır. Genel anestezi uygulanarak ameliyat için uyutulur. Cerrahi erişim genellikle orta sternotomi yoluyla, yani göğüs kemiğini ortadan açarak yapılır. Kalp-damar cerrahisi yapılacağından, hastanın kan dolaşımı kalp-akciğer makinesine bağlanır.
Aort kapağına erişildikten sonra, doku incelenir ve ya onarım yapılır ya da tamamen çıkarılır. Eğer değiştirilecekse, seçilen yeni kapak ya biyolojik ya da mekanik bir kapak olabilir. Yenisi yerleştirilir ve sağlamlaştırılır. Fonksiyonunu başlattıktan sonra kalp-akciğer makinesi durdurulur. Kalbin kendi başına etkili bir şekilde çalıştığından emin olmak için kontrol edilir. Gerekiyorsa kalp ritmini düzenleyen ilaçlar verilir. Göğüs kemiği özel teller kullanılarak bir araya getirilir ve kapatılır. Cilt ve diğer yumuşak dokular sırasıyla dikilir. Hastanın uyanması ve stabil olması sağlandıktan sonra yoğun bakım ünitesine alınır. Vital fonksiyonlar, kanama, enfeksiyon belirtileri ve ağrı kontrolü yakından izlenir.
Aort Kapak Ameliyatı İyileşme Süreci
Cerrahi müdahale sonrası ilk günler hastalar genellikle yoğun bakım ünitesinde kalır. Genellikle birkaç gün yoğun bakımda kaldıktan sonra normal oda ya da kardiyoloji servisine alınması beklenir. Hastane süresince hareketliliği artırma, solunum egzersizleri ve ağrı kontrolü yapılır. Hastalar genellikle 1-2 hafta içinde hastaneden taburcu edilir. İlk birkaç hafta dinlenme, kademeli olarak aktivite seviyesini artırma ve evde bakım odaklıdır.
Ağır kaldırmaktan ve tam iyileşme sağlanana kadar araba kullanmaktan kaçınmak önemlidir. Yara yerinin iyileşmesi için 4-6 hafta gerekebilir. Fiziksel aktiviteler yavaş yavaş artırılmalıdır. Doktorun önerdiği kalp rehabilitasyon programına uyulmalıdır. Rehabilitasyon programları, hastaların güvenli egzersiz yapıp kalp sağlığının iyileşmesine yardımcı olur. Bu programlar genellikle 3-6 ay sürer.
Hastalar genellikle kan inceltici ilaçlar ve diğer kalp ilaçları gibi belirli ilaçları almak zorundadır. Doktorun önerdiği ilaç düzenine sıkı sıkıya uyulması önemlidir. Kalp fonksiyonlarının izlenmesi için düzenli doktor kontrolü gereklidir. İlk birkaç ayda periyodik olarak ekokardiyografi (EKO) ve diğer testler yapılabilir. Sağlıklı bir diyet, düzenli egzersiz, sigara içmeyi bırakma ve stres yönetimi uzun vadeli sonuçları iyileştirebilir. Aort kapak ameliyatı sonrası bazı hastalar depresyon veya anksiyete yaşayabilir.
Psikolojik destek ve gerektiğinde profesyonel yardım almak, iyileşme sürecinin önemli bir parçasıdır. Her hastanın durumu farklı olduğu için doktorunuz size özel bir iyileşme planı verecektir. Komplikasyonların erken fark edilmesi için doktor tavsiyelerine uyulup randevulara gidilmelidir. İyileşme süreci sırasında karşılaşılan herhangi bir sorun ya da anormal belirti hemen doktora bildirilmelidir.
